ناسنامەیا کەرکووکێ کورد و کوردستانە

ل باژارێ قه‌دیمێ کوردان که‌رکووکێ، ئه‌ڤ شه‌ش رۆژن ئیستفزاز به‌رده‌وامه‌. ئه‌نیا «دژه‌ – کورد» بریار دا کو ل دژی په‌ده‌کێ چالاکیه‌کا هه‌ڤبه‌ش پێک بینن دا کو ژ بۆ هه‌لبژارتنان ئۆفیسێن خوه‌ ل که‌رکووکێ ڤه‌نه‌که‌ت. ل سه‌ر ڤێ یه‌کێ هێزێن حه‌شدا شه‌عبی عه‌ره‌بێن هاورده‌، ترکمه‌ن، فه‌لیتێ کۆلانان په‌که‌که‌ و خاینێن که‌رکووکفرۆش یه‌نه‌کێ ده‌ست ب چالاکیێن نه‌رازیبوونێ کرن.
پشتی خیانه‌تا یه‌نه‌کێ یا سالا ۲۰۱۷ێ باژارێ کوردان که‌رکووک ڕاستی زولمه‌کا مه‌زن هات و زۆرده‌ستی گه‌هشتییه‌ ئاستا کو ناسنامه‌یا خوه‌ یا کوردستانی وندا بکه‌ت. یێن کو د ۱٦ێ ئۆکتۆبه‌را ۲۰۱۷ێ دا ده‌ست ب ئۆپه‌راسیۆنا داگیرکرنا که‌رکووکێ کرین، ئیرۆ ئه‌ون یێن کو ل دژی ڤه‌گه‌را په‌ده‌کێ ته‌ڤدگه‌رن. د ده‌ما خیانه‌تا ۱٦ێ ئۆکتۆبه‌رێ دا ئیران، ترکیه‌، ئیراق و خاینێن ناڤخوه‌یی «په‌که‌که‌ و یه‌نه‌که‌» ژ هه‌مان ناڤه‌ندا کو ئۆپه‌راسیۆنا داگیرکرنا باژێر ب ڕێ ڤه‌ دبری. پشتی کو باژارێ قه‌دیمێ کوردان هاتیه‌ داگیرکرن، ڕێڤه‌به‌رێن یه‌نه‌کێ و په‌که‌کێ ل قه‌سرا ده‌باشان ئه‌ڤ «سه‌رکه‌فتنه‌» پیرۆز کرن؛ قاسم سوله‌یمانی، ئه‌بوو مه‌هدی ئه‌ل-موهه‌ندس و ڕایه‌دارێن ترک ژی ل سه‌ر پلانێن به‌رفره‌هکرنا داگیرکارییا ل سه‌ر هه‌موو باشوورێ کوردستانێ ڕێککه‌فتن ئیمزا دکرن. ل سه‌ر خه‌تا شه‌نگال-زومارێ ل دژی زاخۆ و دهۆکێ، ل سه‌ر خه‌تا که‌رکووکێ ژی ل دژی هه‌ولێرێ، سه‌فه‌را داگیرکرنا باشوورێ کوردستانێ دێ هاتبا ب ڕێڤه‌برن. هه‌ر سێ ده‌وله‌تێن داگیرکه‌ر و تاژییێن هه‌رێمێ «په‌که‌که‌ و یه‌نه‌که‌» ب هه‌موو هێزا خوه‌ یا له‌شکه‌ری ده‌ست ب ئێریشا داگیرکه‌ریێ کرن.
وه‌ک ئه‌ردۆگانی ل سه‌ر کۆبانێ ده‌ما د گۆت «ها که‌ت و دێ که‌ڤیت»، چاپه‌مه‌نیا په‌که‌کێ ژی ب که‌له‌ژانه‌کا مه‌زن ب کێفخوه‌شی د گۆت « ها هه‌ولێر که‌ت و دێ که‌ڤیت”. لێ کوردێن خاکپه‌ره‌ست و له‌هه‌نگێن وه‌لات، ئه‌ڤ کێفخوشییا داگیرکه‌ران د قرکا وان دا هێلا. ئه‌و سه‌فه‌را داگیرکاریێ ل به‌راڤێن دیجله‌ی و زێ یێ بچووک هاته‌ تێکبرن. پێشمه‌رگه‌ی ل سحێلا و پردێ داستانا به‌رخوه‌دانا نه‌ته‌وی نڤیساند. داگیرکار و تاژییێن وان دووڤێن خوه‌ کرنه‌ د ناڤبه‌را لنگێن خوه‌ دا و ڕه‌ڤیان. ئیستفزازا کو ئیرۆ ل که‌رکووکێ ژ ئالیێ «ئه‌نیا دژبه‌ریا کوردان» ڤه‌ تێ کرن، به‌رده‌وامیا خیانه‌تا ۱٦ئێ ئۆکتۆبه‌رێ یه‌.
په‌ده‌که‌ ناسنامه‌یا کوردێن ده‌وله‌تخوازه‌
ڤه‌گه‌را په‌ده‌کێ بۆ که‌رکووکێ تێ واته‌یا بداویبوونا خه‌تا خیانه‌تا ۱٦ێ ئۆکتۆبه‌رێ. ژ به‌ر کو په‌که‌که‌ و یه‌نه‌که‌ ڤێ یه‌کێ دزانن و فێم دکه‌ن کو ده‌رییێ خیانه‌تێ دێ ل وان هێته‌ گرتن، له‌وما ژی بله‌ز و به‌ز ته‌ڤدگه‌رن. یێ کو ئه‌فسانه‌یا په‌که‌کێ دشکێنیت ناسنامه‌یا ڕاستا وه‌لاتپارێزییا په‌ده‌کێ یه‌. په‌که‌که‌ ڕۆڤییێ ڕاستییان و قه‌هره‌مانێ ده‌ره‌وانه‌.
په‌ده‌که‌ ب ئاوایه‌کی ئۆبژه‌کتیف نوونه‌راتییا ناسنامه‌ و ئیراده‌یا نه‌ته‌وی یا کورد ل که‌رکووکێ دکه‌ت. بارزانی ب ناسنامه‌یا نه‌ته‌وه‌-ده‌وله‌تا کورد هاتیه‌ ناسکرن. ژ به‌ر ڤێ یه‌کێ یه‌ په‌ده‌که‌ چه‌ند پاشتره‌؛ ئالا کوردستانێ، ناسنامه‌یا نه‌ته‌وه‌یی یا کورد و ئیراده‌یا سیاسی یا کوردستانی د به‌ته‌ وێ ده‌رێ. دژمنێن کورد و کوردستانێ ژ ڤێ ناسنامه‌یا نه‌ته‌وی یا په‌ده‌کێ دترسن. ژ به‌ر کو جهێ خه‌تا نه‌ته‌وه‌یی یا ڕاست لێ بیت، ئه‌فسانه‌یا خه‌تێن ساخته‌ یێن خاین دهێته‌ شکاندن و بازارا خیانه‌تێ ب دوماهی دهێت.
چوونا په‌ده‌کێ یا که‌رکووکێ؛ دهێته‌ واته‌یا ب دوماهیینانا عه‌ره‌بکرنێ، دهێته‌ واته‌یا ڕاوه‌ستاندنا گوهارتنا ده‌مۆگرافی، دهێته‌ واته‌یا ڤه‌گه‌راندنا نرخێن کوردستانی و ژ نوو ئاڤاکرنا ناسنامه‌یا ئه‌تنیکی یا کوردان ل که‌رکووکێ. خاین و داگیرکه‌رێن کوردستانێ ژ ڤێ ناسنامه‌یا مڵی و نه‌ته‌وی یا په‌ده‌کێ دترسن. گاڤا تێگه‌هشتن کو نکارن ڤێ هه‌لمه‌تێ بسه‌کنینن، ل که‌رکووکێ ده‌ست ب ئالۆزییێن کۆلانان کرن. ل سه‌ر ڤێ ڕاستیێ ئه‌ز دبێژم دژمناتیا په‌ده‌کێ دژمناتیا ل ناسنامه‌یا نه‌ته‌وی یا کوردانه‌. خه‌ت ئه‌وقاس زه‌لال و تووژه‌. سه‌ده‌ما ڤێ نیگه‌رانی یا ده‌وله‌تێن داگیرکه‌ر و پاسه‌وانێن وان یێن کۆلانان ژی ئانکو «په‌که‌کێ – یه‌نه‌کێ» ئه‌ڤه‌ یه‌.
پلانا ئۆجالان یا داگیرکرنا هه‌ولێرێ ل که‌رکووکێ دهێته‌ جه‌رباندن
په‌که‌کێ باکورێ کوردستانێ د وارێ له‌شکه‌ری و سیاسی دا وندا کر. عه‌بدوڵا ئۆجه‌لان ب ته‌ئۆریێن جودا هه‌ول دا کو ڤێ تێکچوونێ وه‌ک نموونه‌یه‌کا نوو پێشکێشی بازارا سیاسی بکه‌ت. ئاپۆ ب نه‌رینێن ئازادیخوازیێ هه‌ول دده‌ت کو کوردان ب په‌رگالا ده‌وله‌تا کۆلۆنیالست ڤه‌ گریبده‌ت. ب ڤێ مناسه‌به‌تێ، هه‌ستێ کوردان یێن دژمناتی ل هه‌مبه‌ر داگیرکه‌ران نه‌هێلیت و کوردان ب دلسۆزی دێخیته‌ د قه‌فه‌سا کۆلۆنیالیستان دا. ب ڤی ئاوایی ئاپۆ دخوازیت خیانه‌ت و ڕاده‌ستییا خوه‌ ل سه‌ر هه‌موو کوردان بسه‌پینیت. ته‌سلیمبوون و خیانه‌تێ وه‌که‌ خه‌ته‌کا نووژه‌ن دێخیته‌ ناڤا ته‌رمینۆلۆژی یا سیاسی دا. پرسگرێکا نه‌ته‌وی ژ واته‌ و ئارمانجا وێ دوور ئێخست و وه‌ک پرسگرێکا ده‌مۆکراتیکبوونێ ب ناڤ کر. ل سه‌ر ڤێ نه‌رینێ ئاخ و وه‌لاتێ ڕه‌سه‌ن یێ کوردان، ب ته‌ئۆرییێن خاپینۆک یێن وه‌که‌ «وه‌لاتێ هه‌ڤپار» ڕاده‌ستی ترکان کر. ئۆجالان کوردستانا کو ژ ئالیێ ترکێن کۆچبه‌ر ڤه‌ هاتبوو داگیرکرن، ب نه‌رینا «وه‌لاتێ هه‌ڤپار» ژ بۆ ترکێن کۆلۆنیالیست فه‌رمی کر. کوردان داگیرکه‌ری و داگیرکه‌ر وه‌که‌ دژمن ددیت و ب هێڤیا کو ڕۆژه‌کێ ژ ڕۆژان ڤان نۆکه‌ران ژ ئاخا خوه‌ ده‌ربێخن ژیان دکر. لێ ئۆجالان ل سه‌ر کوردان فه‌رز کر کو ئه‌و که‌سێن کو وه‌لاتێ مه‌ داگیر کرینه‌ وه‌ک برا قه‌بوول بکه‌ین و ئه‌ردێن مه‌ یێن ب دارێ زۆرێ هاتینه‌ ده‌سته‌سه‌رکرن وه‌ک «وه‌لاتێ هه‌ڤپار» قه‌بوول بکه‌ین. ستراتیژییا سیاسی یا ئۆجالان نه‌ ته‌نێ مه‌شرووعیه‌ت دا کۆلۆنیالیستان، د هه‌مان ده‌می دا مه‌جبووریه‌تا بنده‌ستیا کۆلۆنیالیست ژی ل سه‌ر مه‌ سه‌پاند.
په‌که‌که‌ ڤێ پرۆژه‌یا «وه‌لاتێ هه‌ڤپار» ل سه‌ر هه‌موو پارچه‌یێن کوردستانێ فه‌رز دکه‌ت. پرۆژه‌یا کو نها په‌که‌که‌ هه‌ول دده‌ت ل باشوورێ کوردستانێ پێک بینیت به‌شه‌ک ژ ڤێ یه‌. واته‌ هه‌ولدانه‌که‌ کو ئاخا وه‌لاتێ ئازاد بکه‌ڤیته‌ بن ده‌ستهلاتدارییا عه‌ره‌بان. ئۆجالان ب ڕایه‌دارێن ده‌وله‌تا ترک یێن ل ئیمرالیێ ئه‌ڤ پرۆژه‌ ئاماده‌ کر. تشتێ کو دبێژن «پلانا هه‌ولێرێ»؛ پلانا عه‌ره‌بکرنا باشوورێ کوردستانێ، ترکمه‌نیکرنا وێ و کێمنه‌ته‌و کرنا نه‌ژادا کوردایه‌. ئۆجالان ژ بۆ ڤێ یه‌کێ بده‌ته‌ ژیاندن د «ڤیدیۆیێن ئیمرالیێ» دا لاڤه‌یان ژ ده‌وله‌تا ترک دکه‌ت و دبێژیت: «نها مڵه‌ت نه‌فره‌تان ل بارزانی و تاله‌بانی دکه‌ت. دهێته‌ زانین کو مڵه‌تی په‌یوه‌ندییه‌کا باش ل گه‌ل مه‌ هه‌یه‌. هه‌گه‌ر هوون پیچه‌کی هاریکاریێ بده‌ن، ئه‌م دێ هێزا وان پووچ که‌ین، پشتی ده‌مه‌کێ کێم ئه‌ڤ جه‌ماوه‌رێ وان ژی دێ بیته‌ ئالیگرێ په‌که‌کێ. نها یا کو ئه‌ز دێ بێژمه‌ هه‌وه‌ ئه‌ڤه‌یه‌ کو ئه‌ڤه‌ گه‌له‌ک دیرۆکی یه‌، ب دیتنا من دڤێت ئه‌ڤ گۆتنێن من پر ڤه‌شارتی بمینن، ب ڕێبه‌ری و هاریکارییا وه‌ یا کێم، ئه‌م دێ ل باشوور، ل هه‌ولێرێ ده‌مۆکراتیکبوونه‌کا وه‌ک یا ترکیێ ئاڤا که‌ین. ئه‌ز جه‌ماوه‌ری دناسم، ئه‌م دێ ترکمه‌نان ته‌شویق که‌ین، د ڤی واری دا ئه‌ز دبێژم بلا کۆنفرانسا ئاشتیێ ل وێرێ «هه‌ولێرێ» چێببیت، بلا په‌که‌که‌ فوکسێ ل وێرێ بکه‌ت، بێ گومان هوون دێ ب چاڤێن خوه‌ ببینن، ئه‌م دێ وه‌که‌ین کو بارزانی نه‌فه‌سێ نه‌ستینیت. تشتێ کو ترکیێ د ۱۰ سالان و ۲۰ سالان دا نه‌شیایی بکه‌ت، ئه‌م دێ ب به‌لاش که‌ین، ئه‌ز دبێژم ئه‌م دێ که‌ین و ما خزمه‌ته‌کا ژ ڤێ ب نرختر بۆ ترکیێ هه‌یه‌» ئه‌ڤ پلانا خایین یا ئۆجالان ژ بۆ هه‌ولێرێ ب سه‌ر نه‌که‌ت. ژ به‌ر کو سیسته‌ما ئیداری و ئه‌وله‌کاری یا هه‌ولێرێ ڕێ نه‌دا ڤێ پلانا خایینا په‌که‌کێ. هه‌ولدانێن ئێخستنا هه‌ولێرێ د ناڤا ئالۆزی و فه‌وزایێ دا بێ ئه‌نجام مان.
نها ژی په‌که‌که‌ هه‌ول دده‌ت ڤێ پلانێ ل که‌رکووکێ بجه‌ربینیت و ل گه‌ل خوه‌ هنده‌ک کۆمێن دژبه‌رێن کوردان وه‌که‌ یه‌نه‌کێ، ئیران و هنده‌ک گرووپێن عه‌ره‌ب دانه‌ کێلاکا خوه‌. ئارمانجا وان ئه‌وه‌ کو که‌رکووکێ ژ ناسنامه‌یا ئه‌تنیکی یا کوردان بهێته‌ پاقژکرن. هه‌ول دهێته‌ دان سیسته‌مه‌کا ئیداری یا ل دژی کوردان بهێته‌ ئاڤاکرن و په‌که‌که‌ ژی تێدا جهـئێ خوه‌ بکه‌ت. په‌که‌که‌ ڕێخستنه‌کا بێ ناسنامه‌یا نه‌ژادی و قه‌ومی یه‌ ئانکو بێ داییک و بابه‌.
له‌وما ژی چوونا په‌ده‌کێ یا که‌رکووکێ دێ ڤان پلانێن خاینانن تێک به‌ت. ئالا کوردستانێ دێ د ده‌ستێ په‌یکه‌رێ پێشمه‌رگه‌ی دا هێته‌ بلندکرن. دێ ڕوحا مامه‌ ڕیشه‌، د. نه‌جمه‌ددین که‌ریم و ب هه‌زاران شه‌هیدان هێته‌ شاد کرن. هه‌گه‌ر وه‌لاتپارێزێن ڕاسته‌قینه‌ ناخوازن که‌رکووک ژی ببیته‌ عه‌فرینا دوێ، دڤێت ب ئاوایه‌کی ئه‌کتیڤ تر ڕۆلا خوه‌ ب جهـ بینن و ڕێ ل ڤێ یارییا خیانه‌تێ بگرن.
که‌رکووک خه‌تا سۆر یا کوردانه‌ و دێ ئه‌ڤ خه‌تا سۆر ب خوینا سۆر هێته‌ پاراستن.

darkamazî