رۆژەڤسیاسی

نێچیرڤان بارزانی: دڤێ کوردستان د سەر هەر تشتی را بە

 برێز نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆکێ هه‌رێما کوردستانێ،  رۆژا چارشه‌مێ ۱۷.۰٤.۲۰۲٤ئێ ل سلێمانیێ به‌شداری مه‌راسما ڤه‌کرنا ۸ئه‌مین دیدارا سلێمانیێ بوو کو ژ ئالیێ زانینگه‌ها ئەمریکی یا ئیراقێ ڤه‌ هاتبوو ئاماده‌کرن.

د مه‌راسمێ دا هه‌ژماره‌که‌ به‌ر ب چاڤ یا مێڤانان ژ سیاسه‌تمه‌دار، ئاکاده‌میسیه‌ن و لێکۆلینه‌رێن ژ هه‌رێما کوردستانێ، ئیراقێ و ژ ده‌رڤه‌یێ وه‌لات به‌شدار بوون. سه‌رۆک نێچیرڤان بارزانی ل سه‌ر ره‌وشا هه‌رێما کوردستان، ئیراق و ناڤچه‌یێ گۆتاره‌ک پێشکه‌ش کر.

ئه‌ڤه‌ ژی ناڤه‌رۆکا وێ گۆتارێ یه‌:

برێزان، به‌ری کو ئه‌ز ده‌ست ب ئاخافتنا خوه‌ بکم، ئه‌ز ب ناڤێ دیدارا سلێمانیێ سه‌رسالا نوو ل خووشک و برایێن مه‌ یێن ئێزدیان پیرۆز دکم. ل سه‌ر ناڤێ وه‌ هه‌موویان ئه‌م وان پیرۆز دکن و هێڤیدارین سه‌رساله‌کا خوه‌ش ده‌رباس بکن.

مێڤانێن هێژا!

ئاماده‌بوویێن برێز!

بخێرهاتنا وه‌ ژ بۆ باژارێ سلێمانیێ دکم، پایته‌ختا چاندی یا هه‌رێما کوردستانێ. ب خێر بێن بۆ دیدارا سلێمانی ل زانینگه‌ها ئەمریکی یا ئیراقێ. ده‌ستخوه‌شیێ ل برایێ خوه‌ یێ هێژا در. به‌رهه‌م ساله و هه‌موو ئاماده‌کارێن دیدارا سلێمانیێ دکم. جه‌نابێ وی گه‌له‌ک کارێن باش ژ بۆ سلێمانیێ کرنه‌، یه‌ک ژ وان ژی ئه‌ڤ دیدارا سالانه‌ یا سلێمانیێ و زانینگه‌ها ئامه‌ریکایێ یه‌ کو ژ بۆ هه‌رێما کوردستانێ و ئیراقێ بوویه‌ نێریته‌که‌ سالانه‌. ئه‌ز وه‌که‌ نیڤ سلێمانیه‌ک گه‌له‌ک سپاسیا وی دکم، ژ بۆ نیڤێ دن ژی سپاسیا وی دکم، لێ ژ بۆ ڤێ نیڤێ کو ب ره‌نگه‌کی تایبه‌تی من په‌یوه‌ندیدار دکه‌، نها سپاسیا وی دکم.

برێزان!

دیدارا سلێمانیێ د ره‌وشه‌که‌ پر هه‌ستیار ئا هه‌رێمی و جیهانی دا تێ لدارخستن. شه‌ر و ئالۆزیێن دژوار رۆژهلاتا ناڤین گرتیه‌ و مه‌ترسیه‌که‌ جددی ل سه‌ر ئاشتی و ئارامیا ناڤچه‌یێ و زێده‌تر خرابوونا ره‌وشێ هه‌یه‌.

ژ بۆنا کو، ئه‌م هه‌م ژ ئه‌نجامێن مه‌ترسیدار و خه‌راپکاریان ب دوور بن، دڤێ دیالۆگ و هه‌ڤدیتن بێنه‌ ده‌ستپێکرن. ژ بۆنا کو ئاشتی پێک وه‌ره‌ دڤێ رێکه‌فتنێن هه‌ڤسه‌نگ بێنه‌ کرن. ڤێ یه‌کێ ژی ئه‌رکا جڤاکا ناڤده‌وله‌تی د ئاڤاکرنا ئاشتیا هه‌رێمی دا زێده‌ کریه‌.

پشتی کو هاماسێ د ۷ئێ جۆتمه‌ها سالا بۆری دا ئێریشی ئیسرائیلێ کر و ب ده‌هان سڤیل ره‌ڤاندن، ل خه‌ززه‌یێ شه‌ره‌کی وێرانکه‌ر و کاڤلکرنه‌که‌ مه‌زن به‌رده‌وام دکه‌. ئه‌ڤ کاره‌ساته‌که‌ ئینسانی یا مه‌زن ئه‌. ژ به‌ر ڤێ یه‌کێ دڤێ بریارا کۆنسه‌یا ئه‌وله‌کاریێ یا نه‌ته‌وه‌یێن یه‌کگرتی ژ بۆ راوه‌ستاندنا شه‌ر بێ شه‌رت و مه‌رج و سه‌ربه‌ست به‌ردانا دیلان بێ جیبجیکرن. ژ بۆ چاره‌سه‌ریه‌که‌ بنگه‌هین ئه‌م د وێ باوه‌ریێ دا نه‌ کو ئاشتیه‌که‌ ب ئارام چاره‌سه‌ریا دو ده‌وله‌تی یه‌. هه‌رێما کوردستانێ پشتگریا ئاڤاکرنا ده‌وله‌ته‌که‌ سه‌ربخوه‌ یا فلستینێ دکه‌. ژ بۆ ئاشتیه‌که‌ ب ئارام ته‌کانه‌ رێ ئه‌ڤه‌.

ئاماده‌بوویێن هێژا!..

هه‌رێما کوردستانێ هه‌رتم ئالیگرێ دیالۆگ و چاره‌سه‌ریا ئاشتیانه‌ بوویه‌. مه‌ میناکێن باش یێن هه‌ڤکاری، پێشکه‌فتنا ئابۆری و گه‌شه‌پێدانا هه‌ڤپار ب رێیا ئاشتیێ ب وه‌لاتێن جیران یێن دۆست ره‌ ئافراندنه‌. مه‌ گه‌له‌ک ده‌رفه‌تێن هه‌ڤکاریێن هه‌ڤپار ئافراندن. ئه‌ز پشتراستم کو ب پرۆژه‌یێن مه‌زن یێن پێشه‌رۆژێ، ئه‌م ئێ وێ پێشکه‌فتنێ هین زێده‌تر بکن.

ئه‌م رێ نادن هه‌رێما کوردستانێ ژ بۆ ت وه‌لاته‌کی ببه‌ گه‌ف و مه‌ترسی. هه‌موو هه‌ولدانێن مه‌ ژ بۆ وێ یه‌کێ نه‌ کو، ئه‌م هه‌ڤکاریا ئابۆری د ناڤبه‌را خوه‌ دا به‌رفره‌ه بکن.

ل هه‌رێما کوردستانێ پرۆسه‌یا ده‌مۆکراسی و ئاڤادانکرنێ ژ سالا ۱۹۹۱ئێ وه‌ره‌ ده‌ست پێ کریه‌، ب ده‌هان وه‌لات ژ بۆ رووخاندنا ره‌ژیما بائاس ئا ئیراقێ هاتن جه‌م هه‌ڤ، ژ به‌ر کو ئه‌و ژ بۆ گه‌لێ خوه‌، وه‌لاتێن هه‌رێمێ و جیهانێ مه‌ترسی بوو. مه‌ ل کێله‌کا وێ ره‌ژیمێ ئه‌زموونه‌که‌ گه‌له‌ک مه‌زن ئا ده‌مۆکراسی، ئاڤادانکرن و ئارامیێ چێکر.

پاشێ مه‌ ده‌ریێ بازرگانیێ و گه‌شبوونا ئابۆری ب وه‌لاتێن جیران را ڤه‌کر. مه‌ ب وه‌لاتێن جیران را پرێن هه‌ڤکاری و تێکلیێن باش ئاڤا کرن. مه‌ کاری ڤێ بکن ژ به‌ر کو سه‌رۆکاتیا مه‌ و گه‌لێ مه‌ ب ده‌مۆکراسی و ئاشتیێ باوه‌ر دکر. پشتی کامپانیایێن هه‌ری مه‌زن یێن ژێنۆسیدا ژ ئه‌نفالێ و کیمیابارانا ل سه‌ر گه‌لێ کوردستانێ، باوه‌ریا مه‌ ئه‌و بوو کو ئاشتی رێیا پێشکه‌فتنێ یه‌، نه‌ شه‌ر.

ده‌ما کو ئه‌زموونا هکوومه‌تا هه‌رێما کوردستانێ ب سه‌ر که‌ت، ئازادیخوازێن ئیراقێ کارین سه‌ربکه‌ڤن. ده‌ما ئه‌م ب هێز بوون هه‌موو ئیراقی ب هێز بوون. هه‌رێما کوردستانێ بوو ناڤه‌ندا جڤینێن یه‌کگرتن و سه‌رکه‌فتنا رکه‌به‌ریا ئیراقێ ل دژی دیکتاتۆریێ.

ژ به‌ر کو پرۆژه‌یا مه‌ ده‌مۆکراسی و ئاشتی بوو، جڤاکا ناڤنه‌ته‌وه‌یی پشتگری دا مه‌. د ڤێ ڤه‌بوون و هه‌ڤکاریا ئابۆری دا دۆستێن مه‌ یێن ل هه‌رێمێ، ب تایبه‌تی ترکیه‌ و ئیران، ئالیکاریا مه‌ کرن. ئه‌و باوه‌ریا مه‌ ب ده‌مۆکراسی و ئاشتیێ به‌رده‌وام ئه‌ و نه‌گوهه‌ریه‌.

برێزان!

رێیا مه‌ یا ل ناڤخوه‌یا ئیراقێ ژی هه‌مان رێ یه‌. ژ بۆ کوورکرنا ده‌مۆکراسیێ ل ئیراقێ و پاراستنا وێ ژ مه‌ترسی و کاره‌ساتێن مینا به‌رێ، پێویستیا مه‌ ب به‌رده‌وامیا دیالۆگا ئاشتیانه‌ هه‌یه‌.

ناکۆکی و ئێریشکرنا سه‌ر هه‌ڤدو هه‌ر تم رێ ل به‌ر رێخستنێن ته‌رۆرێ ڤه‌دکه‌. ئێریشێن ئه‌ل قائیده‌ و ئێریشێن مه‌زن ئێن داشعێ چێنه‌دبوون، ئه‌گه‌ر ئه‌م د هوندرێ ئیراقێ دا یه‌کگرتی بوونا.

دیکتاتۆری، ده‌ستهلاتداریا یه‌ک پێکهاته‌یێ ل ئیراقێ و نه‌بوونا ئازادیا سیاسی دیرۆکا ئیراقێ ب خوینی کر. ب ملیۆنان ئیراقی بوونه‌ قوربانیێن بێگونه‌ه یێن ره‌ژیما خه‌راب ل ئیراقێ. سامانێ ب ده‌هان سالان ئا ئیراقێ ئیسراف بوویه‌. نها ده‌ما گونجاو ئه‌ کو هه‌موو رێ ل به‌ر بهێزبوونا رێخستنێن ته‌رۆریست ل ئیراقێ بێنه‌ گرتن.

ژ سالا ۲۰۰٥ئێ ڤه‌ گه‌لێن ئیراقێ ل سه‌ر ده‌ستووره‌که‌ گونجاو ل هه‌ڤ کرنه‌. ده‌ستوورا ئیراقێ ب په‌ژراندنا سیسته‌مه‌که‌ فه‌ده‌رالی، رێیه‌که‌ هه‌ڤبه‌ش ئا گونجاو ژ بۆ هه‌موو نه‌ته‌وه‌ و پێکهاته‌یان ل ئیراقێ چێکریه‌. ئه‌و هه‌ڤپاری دێ ئیراقێ بهێز بکه‌. ژ بۆنا پێشکه‌تنا ئیراقێ پێویست ئه‌ سیسته‌ما فه‌ده‌رالی ب ته‌مامی و ب کریار وه‌ره‌ جیبجیکرن. نابه‌ نه‌باوه‌ریا یه‌ک یان چه‌ند پارتیان ب فه‌ده‌رالیزمێ سیسته‌ما ئیراقێ تێک بده‌ و جیبجیکرنا ده‌ستوورێ راوه‌ستینه‌.

دڤێ هه‌موو نه‌ته‌وه‌ و پێکهاته‌یێن ل ئیراقێ ب کریار خوه‌ وه‌ک شریکێ رێڤه‌به‌ریا ئیراقێ ببینن. نابه‌ ت پێکهاته‌یه‌که‌ ئیراقی بێ پاشگوه خستن، ژ به‌ر کو ئه‌ڤ یه‌ک دێ رێیه‌که‌ خراب ل ئیراقێ ڤه‌که‌. ئه‌ڤ رێ به‌رێ ل ئیراقێ گه‌له‌ک جاران هاتیه‌ جه‌رباندن و ژ بۆ هه‌موو خه‌لکێ ئیراقێ نه‌خوه‌شی بوویه‌.

برێز سه‌رۆکوه‌زیرێ ئیراقا فه‌ده‌رال برێز مهه‌مه‌د شیا سوودانی نێرینه‌که‌ به‌رفره‌ه و باوه‌ریه‌که‌ خورت ب ده‌ستوورا ئیراقێ هه‌یه‌. ڤێ ڤسیۆنا وی ئارامیه‌که‌ باش د رێڤه‌برنا ئیراقێ دا چێکر. گه‌لێ ئیراقێ ڤان گوهه‌رتنان هیس دکه‌. ئه‌و نێرین و شێوازێ رێڤه‌برنێ دکاره‌ ئیراقێ گه‌له‌ک پێشده‌ ببه‌، ئه‌ڤ ده‌رفه‌ته‌که‌ گه‌له‌ک باشه‌ ژ بۆ ئیراقێ.

لێ ڤێ هزرا سه‌رۆکوه‌زیر پێدڤی ب پشتگری و چارچۆڤه‌یه‌که‌ سیاسی یا گونجاوتر هه‌یه‌. پارتیێن سیاسی یێن ئیراقێ نها به‌رپرسیارن کو پشتگریا هکوومه‌تا فه‌ده‌رال بکن. ئه‌گه‌ر ده‌ستوور و سیسته‌ما فه‌ده‌رالی ب ته‌مامی بێ جیبجیکرن ئیراقێ پاشه‌رۆژه‌که‌ گه‌ش هه‌یه‌.

ئاوایێ تێکلیکرنا ب هه‌رێما کوردستانێ را ژ بۆ سیسته‌ما نوو یا سیاسی یا ئیراقێ جه‌رباندنا هه‌ری مه‌زن ئه‌. ئیراقه‌که‌ بهێز گرێدایی هه‌رێما کوردستانێ یا بهێز ئه‌ و هه‌رێما کوردستانێ یا بهێز ژی گرێدایی ئیراقه‌که‌ فه‌ده‌رال و ب ئارامه‌.

ل ئیراقێ ت پرسگرێک نینه‌ چاره‌سه‌ر نه‌به‌، ئه‌گه‌ر ده‌ستوور وه‌ره‌ جیبجیکرن. ده‌ستوورا ئیراقێ تایبه‌تمه‌ندیێن هه‌موو پێکهاته‌یێن ئیراقێ دپارێزه‌. ب جیبجیکرنا ده‌ستوورێ هه‌موو ل ئیراقێ وه‌لاتیێن ده‌ره‌جه‌ یه‌ک دبن.

برێزان!

“کائی کۆن به‌ باکرن” گۆتنه‌که‌ سلێمانی یا خوه‌ش و ب واته‌ یه‌. ئه‌م ل هه‌رێما کوردستانێ د ره‌وشه‌که‌ ئالۆز دا نه‌، چاره‌سه‌ر ئه‌ڤه‌ کو، ئه‌م “کائی کۆن به‌ بانه‌کن” وه‌رن ئه‌م ل شوونا وێ یه‌کێ ئه‌م ل سه‌ر پێشڤه‌چوونێ ل هه‌ڤ بکن. گه‌ر ئه‌م ل هه‌ڤ نه‌کن، ئالۆزیێن ل هه‌رێما ئاگر گرتی دێ زراره‌که‌ مه‌زن بده‌ مه‌.

کورته‌یا ئاخافتنا ناڤ دلێ خه‌لکێ کوردستانێ داخوازا یه‌کیتیا ئالیێن سیاسی یه‌. قرکرن و زلما ل سه‌ر گه‌لێ کوردستانێ وسا کریه‌ کو دیرۆک یه‌ک ئارمانج بخه‌ ناڤ دلێ کوردان: ئه‌و ژی یه‌کبوون ئه‌، ئه‌ڤ ژی رێیا هه‌ری راست ئه‌ و نیشانا هشیاریا گه‌لێ کوردستانێ یه‌.

مه‌ نه‌ ب پارچه‌بوونێ، لێ ب ده‌مۆکراسی، ئاڤادانی و ئارامیێ ل ڤێ هه‌رێمێ دا، د جیهانێ دا ناڤ و ده‌نگه‌که‌ باش په‌یدا کریه‌. که‌سێ کو ۳۰ سال به‌رێ هاتیه‌ کوردستانێ و ئیرۆ سه‌ردانا کوردستانێ بکه‌، ناس ناکه‌. مه‌ پشتی ئه‌نفال و کیمیابارانان ئه‌ڤ ئاڤادانی ئاڤا کر. نها ب پیسپۆریا بێهتر، ئه‌م دکارن پێشکه‌فتنێ باشتر و بله‌زتر بکن.

ئه‌ڤ زانینگه‌ه و گه‌له‌ک زانینگه‌هێن دن نها ل هه‌رێما کوردستانێ نفشه‌کی پر ژێهاتی و د ئاستا بلند دا په‌روه‌رده‌ دکن. ل کوردستانێ نفشه‌ک ده‌رکه‌تیه‌ هۆلێ ئه‌م هه‌موو ب ئاستا وان یا بلند و هشیاریا وان دلخوه‌شن. ئه‌گه‌ر ئالیێن سیاسی ب ئافراندنا ژینگه‌هه‌که‌ گونجاو ده‌رفه‌تان ژ بۆ ڤی نفشی بافرینن، کوردستان دێ گه‌له‌ک زێده‌تر پێش بکه‌ڤه‌.

هن که‌س ژ من دپرسن: چما ئه‌وقاس گه‌شبینی؟ ب راستی ژی گه‌شبینیا من ژ خوه‌راگری و جهێره‌نگیا ده‌رفه‌تێن خه‌لکێ کوردستانێ تێ. ئه‌ز نها ژی دبێژم: مه‌ پێشه‌رۆژه‌که‌ خه‌راب هه‌بوو، لێ پاشه‌رۆژه‌که‌ گه‌ش ل پێشیا مه‌ یه‌.

گه‌لێ کوردستانێ گه‌له‌کی یه‌کگرتی یه‌ و دڤێ پارتیێن سیاسی ژی وه‌ک گه‌لێ خوه‌ ژ بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن وه‌لات ل هه‌ڤ بکن. ب ڤی ئاوایی ئه‌م دکارن ب رزامه‌ندی و به‌شداریا هه‌موو ئالیان هلبژارتنێن زه‌لال و ئادل پێک بینن.

پارلامه‌نتۆیا کوردستانێ ئه‌زموونه‌که‌ گه‌له‌ک گرینگه‌ ل هه‌رێمێ، دڤێ ئه‌م وێ بپارێزن. هکوومه‌تا هه‌رێما کوردستانێ پشتی ئه‌نفال و کیمیابارانان وه‌لاته‌ک ئاڤا کر و دڤێ ئه‌م هه‌موو پشته‌ڤانیێ لێ بکن. پێشمه‌رگه‌یێن مێرخاس ئه‌فسانه‌یا داشێ تێکشکاندن و ناڤ و ده‌نگه‌ک مه‌زن ل جیهانێ دا کوردستانێ. ئه‌ڤ هه‌موو وسا دکن کو ئه‌م گه‌شبین بن و زوو د ناڤ خوه‌ دا ل هه‌ڤ بکن. ب لهه‌ڤکرنێ ئه‌م دێ زێده‌تر ئاڤادانیێ و زێده‌تر پێشکه‌فتنێ ببینن.

هه‌ر که‌س و گرووپه‌ک ل کوردستانێ دکاره‌ هه‌ری زێده‌ ره‌خنه‌ و گازنده‌ ل هه‌مبه‌ر ده‌ستهلاتێ و ده‌ستهلاتداران هه‌به‌، دکاره‌ ب هه‌موو ئاوایێن سڤیل پرۆته‌ستۆ بکه‌. لێ داویێ دڤێ ئه‌م هه‌موو، ته‌ڤی هه‌موو جوداهیان، تشته‌کی بپارێزین و به‌رگریێ ژێ بکن و د سه‌ر هه‌موویا دا دانین و مه‌ هه‌موویان بجڤینه‌ با هه‌ڤ، ئه‌و ژی وه‌لات ئه‌.

هێز و پارتی و سه‌رکرده‌یێن سیاسی تێن و دچن، لێ وه‌لات هه‌ر دمینه‌. نابه‌ ئه‌م کوردستانێ بکن قوربانێ هێرس و نه‌رازیبوونا ژ ده‌ستهلاتدار و سیاسه‌تمه‌داران. گه‌لێ کوردستانێ ئیسپات کریه‌ کو دکاره‌ ل هه‌مبه‌ری هه‌موو زه‌همه‌تیان خوه‌راگریێ بکه‌ و دکاره‌ هه‌موو کێماسیان راست بکه‌. ژ به‌ر هندێ هه‌موو نه‌خوه‌شی ده‌رباس دبن و هه‌موو ناکۆکی چاره‌سه‌ر دبن و داویێ ژ بۆ چاره‌سه‌ریا وان ئه‌م هه‌موو ب هه‌ڤ را ل سه‌ر ماسه‌یه‌کێ دجڤن ژ به‌ر کو کوردستان ژ هه‌موویان مه‌زنتر ئه‌ و نشتمان ژ تشتێن مه‌ بهێزتر ئه‌.

برێزان!

پێشڤه‌چوونێن جیهانێ ب له‌ز و به‌زن کو ژ بۆ ئه‌م بگهن وان پێشکه‌فتنان و ژ جیهانا پێشکه‌تی قوت نه‌بن، دڤێ ئه‌م ل ئیراق و هه‌رێما کوردستانێ پرسگرێک و ناکۆکیان ده‌رباس بکن. دڤێ ئه‌م چاڤکانیێن خوه‌ یێن ماددی و مرۆڤی ژ بۆ پێشده‌برنا زانست، زانین و ته‌کنۆلۆژیێ، خورتکرنا په‌رگالا په‌روه‌رده‌یێ و پێشخستنا لێکۆلینێن زانستی ب کار بینن.

پێشڤه‌چوونێن زانستی و ته‌کنۆلۆژیێ و ئه‌و مفا و ده‌رفه‌ت، ئاسته‌نگ و مه‌ترسیێن ژیریا ده‌ستکرد و نانۆ ته‌کنۆلۆژیا و گوهه‌رینا ئاڤووهه‌وایێ خوه‌ را تینن کار و خه‌باتێن جددی و پلان و به‌رنامه‌یێن دۆمدرێژ ل سه‌ر ئاستا تاک و سازیان دخوازه‌.

دڤێ ئه‌م بیر، کریار و شیانێن خوه‌ به‌ر ب ڤی ئاقاری ڤه‌ ببن و بزانبن کو پاشه‌رۆژ یا وان که‌سێن کو ده‌م، بیر و ئیمکانێن خوه‌ ددن زانست و زانینێ نه‌، نه‌ یێن کو ل دۆرا رابردوویێ دزڤرن.

ئه‌ز د وێ باوه‌ریێ دا مه‌ کو د ڤێ دیدارا سلێمانیێ دا ئه‌مێ زانیاریێن زێده‌تر و ئه‌زموونێن زێده‌تر ب ده‌ست بخن دا کو ب هه‌ڤ را ل هه‌ڤ بکن و ب سه‌ر بکه‌ڤن.

گه‌له‌ک سپاس ژ بۆ به‌شداربوونا وه‌ ته‌ڤان و سه‌رکه‌فتی بن.

Back to top button